Śladami polskiej konspiracji

W dniu 19 października 2023 klasy 8a i 8b w ramach lekcji historii w plenerze i realizacji tematu “Polskie Państwo Podziemne” wybrały się na wycieczkę śladami bohaterów „Kamieni na szaniec”. Towarzyszyli nam nauczyciele pani Angelika Ratyni, pani Dominika Żak oraz pani Małgorzata Karwowska.
Pierwszym miejscem, które odwiedziliśmy było Mauzoleum Walki i Męczeństwa 1939-1945, które mieści się w dawnej siedzibie Gestapo w Alei Jana Chrystiana Szucha 25. W czasie okupacji aleja Szucha znajdowała się w centrum tzw. dzielnicy policyjnej a w budynku urzędowała niemiecka służba bezpieczeństwa, która zajmowała się m.in. zwalczaniem polskiego ruchu oporu czy zbieraniem i analizą donosów. W suterenie było więzienie śledcze, przywożono tu również więźniów z Pawiaka oraz osoby dopiero aresztowane. W celu wymuszenia zeznań poddawano ich okrutnym torturom, bito i okaleczano. Obejrzeliśmy również film o Katowniach przy alei Szucha.
Po filmie zwiedziliśmy jedną z Katowni – wstrząsnęły mną rzeczy, które się tu działy – znęcanie się nad więźniami i ich katowanie nierzadko na śmierć. Jedną z osób, która była tu przesłuchiwana i katowana przez Gestapo był Jan Bytnar “Rudy”.
Kolejnym miejscem, które odwiedziliśmy był Kamień upamiętniający akcję pod Arsenałem, która została przeprowadzona przez Grupę Szturmową Szarych Szeregów 26 marca 1943. Kamień znajduje się przy ulicy Długiej. W jej wyniku uwolniono Jana Bytnara “Rudego” oraz 20 innych więźniów przewożonych po przesłuchaniach z siedziby Gestapo na Pawiak. Akcja została zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego pseudonim “Zośka”. Jej dowódcą był Stanisław Broniewski pseudonim “Orsza”.
Ostatnim miejscem, które odwiedziliśmy był Pawiak, który w latach 1939-1944 był największym niemieckim więzieniem politycznym na terytorium okupowanej Polski. Ponad 37 tys. osób zostało tu zamordowanych w wyniku tortur a ponad 60 tys. wywieziono po przesłuchaniach do obozów koncentracyjnych.
W czasie rewolucji w 1905 roku dotyczącej reform w zaborze rosyjskim Pawiak był obok Cytadeli Warszawskiej głównym więzieniem politycznym dla jej uczestników. Brawurowe wydarzenie to uwolnienie 24 kwietnia 1906 roku przez członków Organizacji Bojowej PPS (Polska Partia Socjalistyczna) pod dowództwem Jana Gorzechowskiego pseudonim “Jur” 10 więźniów Pawiaka zagrożonych karą śmierci.
Na koniec moje koleżanki z klasy Amelka przedstawiła referat na temat działalności konspiracyjnej organizacji ZWZ – AK, a Roksana omówiła metody działania Szarych Szeregów.

Dziękujemy za cenną lekcję historii!

Dominik Gradowski, uczeń klasy 8A